Özet: Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Tebliği (“Tebliğ”) yayımı tarihinde yürürlüğe girmek üzere 06.06.2018 tarih ve 30443 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır
Tebliğ’de özetle; Yapı Kayıt Belgesi müracaatı, bedeli ve ödenmesi, kullanım yerleri, düzenlenemeyecek yapılar, hazineye ve belediyeye ait yapıların durumu, belgenin geçerlilik süresi ve denetim hususlarına ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiştir.
______________________________________________________________________________________________________________________________________
Tebliğ, Çevre ve Şehircilik Bakanı ile Maliye Bakanı tarafından yürütülmekte olup, 3194 sayılı İmar Kanununun geçici 16. maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
- Tebliğ’in müracaata dair 4. maddesinde, Yapı Kayıt Belgesinin 31.12.2017 tarihinden önce yapılmış yapılar için verileceği ve müracaatın 31.10.2018 tarihine kadar yapılması, Yapı Kayıt Belgesi bedelinin ise 31.12.2018 tarihine kadar ödenmesi gerektiği belirtilmiştir.
Başvuru ve ödeme süresini bir yıla kadar uzatmaya Bakanlar Kurulu yetkilendirilmiştir.
Aynı zamanda yapı maliklerinden herhangi birisi veya vekili tarafından, e-Devlet üzerinden Yapı Kayıt Sistemindeki Yapı Kayıt Belgesi formunun doldurulması suretiyle müracaatta bulunulabileceği gibi kurum ve kuruluşlara başvurulmak suretiyle de müracaatta bulunulabileceği açıklanmıştır.
- Tebliğ’in 5. maddede ise yapı kayıt belgesi bedelinin hesaplanması ve ödenmesine ilişkin düzenlemelere yer verilmiştir. Anılan madde kapsamında; Yapı Kayıt Belgesi bedelinin, yapının bulunduğu arsanın 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununa göre belirlenen emlak vergi değeri ile yapının yaklaşık maliyet bedelinin toplamı üzerinden, konutlarda yüzde 3, ticari kullanımlarda yüzde 5 oranında hesaplama ile belirleneceği belirtilmiştir.
Yapı Kayıt Belgesi bedeli belirlenirken;
- Yapının bulunduğu arsanın emlak vergi değeri, ilgili belediyesinden temin edilen arsa ve arazi asgari metrekare birim değerleri esas alınmak suretiyle hesaplanacak,
- Yapının yaklaşık maliyet bedeli belirlenirken birim maliyet bedeli sayılan değerler esas alınarak belirlenecektir:
- Tarımsal amaçlı basit binalar için 200 TL/ m2
- 1-2 katlı binalar ve basit sanayi yapıları için 600 TL/m2
- 3-7 katlı binalar ve entegre sanayi yapıları için 1000 TL/m2
- 8 ve daha yüksek katlı binalar için 1600 TL/m2
- Lüks binalar, villa, alışveriş kompleksi, hastane, otel ve benzeri yapılar için 2000 TL/m2
- Güneş Enerjisi Santralleri (GES) için 100.000 TL/MW
Yapı Kayıt Belgesi bedeli hesaplanırken; yapının bulunduğu arsanın emlak vergi değeri ile binanın toplam yapı alanı dikkate alınarak hesaplanacak yapı yaklaşık maliyet bedelinin toplamı üzerinden, yapının konut veya ticaret olarak tek kullanımlı veya karma kullanımlı olup olmadığı da gözetilerek ve karma kullanımlı yapılarda konut ve ticari olarak kullanılan alanların arsa oranları ayrı ayrı dikkate alınarak konutlarda yüzde üç, ticari kullanımlarda yüzde beş katsayısı ile çarpılması suretiyle hesaplanacaktır.
- Tebliğ’in 6. maddesinde Yapı Kayıt Belgesinin kullanım alanları özetle aşağıdaki şekilde tespit edilmiştir:
- Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılara, talep halinde ilgili mevzuatta tanımlanan ait olduğu abone grubu dikkate alınarak geçici olarak su, elektrik ve doğalgaz bağlanabilir.
- Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili 3194 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilir.
- Yapı Kayıt Belgesi alındıktan sonra yapı ruhsatı alıp da yapı kullanma izin belgesi almamış veya yapı ruhsatı bulunmayan yapılarda, yapı kullanma izin belgesi aranmaksızın kullanım maksadı değişiklikleri de dahil olmak üzere tapuda cins değişikliği ve kat mülkiyeti tesisi imkanı sağlanmıştır (şartları Tebliğ’de detaylı olarak düzenlenmiştir.)
- İnşaat halindeki yapılarda 31/12/2017 tarihi itibari ile bitmiş olan kısımlar için ilave inşaat alanı ihdas etmemek şartı ile Yapı Kayıt Belgesi verilecek ve Yapı Kayıt Belgesi verilen kısımların eksik inşaat işleri tamamlanabilecektir.
- Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarda ruhsat alınmaksızın yapılabilecek basit onarım ve tadilatlar yapılabilecektir.
- Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarda işyeri açma ve çalışma ruhsatı yapı kullanma izin belgesi aranmaksızın verilecektir.
- Tebliğ’in 7. maddesinde, Yapı Kayıt Belgesi alınan yapıların Hazineye ait taşınmazlar üzerine inşa edilmiş olması halinde, bu taşınmazlardan özel kanunlar kapsamında kalan ve bu özel kanunlara göre değerlendirilmesi gerekenler dışında kalanların Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na tahsis edileceği ve tahsis işleminden sonra, Yapı Kayıt Belgesi sahipleri ile bunların kanuni veya akdi haleflerinin talepleri üzerine bu taşınmazların Bakanlıkça belirlenecek olan rayiç bedel üzerinden doğrudan satılacağı belirtilmiştir.
Buna ek olarak bu suretle yapılacak satışlarda satış bedelinin, en az yüzde onu peşin ödenmek üzere beş yıla kadar taksitlendirilebileceği, taksit tutarlarına ödeme tarihine kadar geçen kanunî faiz oranının yarısının uygulanacağı belirtilmiştir.
- Madde 8’de açıklandığı üzere sayılan yerlerdeki yapılar için Yapı Kayıt Belgesi düzenlenemeyecektir:
- 18/11/1983 tarihli ve 2960 sayılı Boğaziçi Kanununda tanımlanan Boğaziçi sahil şeridi ve öngörünüm bölgesi içinde, 3194 sayılı Kanunun geçici 16. maddesi uyarınca adı geçen Kanuna eklenmiş olan kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanda,
- İstanbul tarihi yarımada içinde 3194 sayılı Kanunun geçici 16. maddesi uyarınca adı geçen Kanuna eklenmiş olan kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanlarda,
- 19/5/2014 tarihli ve 6546 sayılı Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı Kurulması Hakkında Kanunun 2. maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde belirlenmiş Tarihi Alanda,
- Üçüncü kişilere ait özel mülkiyete konu taşınmazlar üzerinde,
- Kesinleşmiş planlar neticesinde sosyal donatı alanı olarak belirlenmiş ve Maliye Bakanlığınca aynı amaçla değerlendirilmek üzere ilgili kurumlara tahsis edilmiş Hazineye ait taşınmazlar üzerinde.
Yapı Kayıt Belgesi, yapının yeniden yapılmasına veya kentsel dönüşüm uygulamasına kadar geçerli olacaktır. Yapı Kayıt Belgesi düzenlenen yapıların yenilenmesi durumunda yürürlükte olan imar mevzuatı hükümleri uygulanacaktır.
- Yapı Kayıt Belgesi verilmesine ilişkin iş ve işlemler Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından denetlenebilecek, bu usul ve esasların yürütülmesi ise Çevre ve Şehircilik Bakanı ile Maliye Bakanı tarafından gerçekleştirilecektir.
Saygılarımızla,
Mehmet Küçükkaya & Ahmet Sağlı Avukatlık Ortaklığı
