Özet: Döviz Pozisyonunu Etkileyen İşlemlerin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Tarafından İzlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik (“Yönetmelik”) yayımı tarihinde yürürlüğe girmek üzere 17.02.2018 tarih ve 30335 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
Yönetmelik’te özetle, döviz pozisyonunu etkileyen işlemleri izlemek üzere Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının belirleyeceği firmalardan bilgi ve belge toplamasına dair usul ve esaslar düzenlenmiştir.
______________________________________________________________________________________________________________________________________
Yönetmelik, 14/1/1970 tarihli ve 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanununun 44. maddesince düzenlenmiş Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (“Banka”)’nın gerçek ve tüzel kişilerden bilgi isteme yetkisine dayanılarak hazırlanmıştır.
- Yükümlülük
Yönetmelik’in 5.maddesi uyarınca, yurt içinden ve yurt dışından sağlanan yabancı para nakdi krediler ile dövize endeksli kredilerinin toplamı ilgili hesap döneminin son iş günü itibarıyla 15 milyon ABD doları ve üstünde olan firmalar, veri formu ile talep edilen bilgileri, açıklama formuna uygun olarak Bankaya müteakip hesap döneminden itibaren bildirmek ile yükümlüdür. Kredi tutarlarının ABD doları karşılığı ilgili dönemin son iş gününe ilişkin Resmî Gazete’de yayımlanan döviz alış kuru kullanılarak belirlenir.
Bildirim yükümlülüğü olan firma, yükümlülüğün başladığı tarihten itibaren 60 gün içinde Kamu Gözetimi Kurumu (“KGK”) tarafından bağımsız denetim yapmak üzere yetkilendirilen bağımsız denetim kuruluşu veya denetim üstlenen bağımsız denetçi ile denetim sözleşmesi yapar.
- Bildirim Usulü
Yönetmelik’in 6. maddesi uyarınca bildirim, firma tarafından, finansal raporlama çerçevesine uygun olarak veri formu kullanılarak Banka’ya yapılır. Bildirimler, ilgili yılın 31 Mart, 30 Haziran ve 30 Eylül tarihlerinde sona eren ara hesap dönemleri için takip eden birinci ayın sonuna kadar ve 31 Aralık tarihinde sona eren yıllık hesap dönemi için takip eden üçüncü ayın sonuna kadar tamamlanır.
Yönetmelik’in 9. maddesi uyarınca Sistemik Risk Veri Takip Sistemi (“Sistem”) kurulur. Sistem, Banka, firmalar ve denetçiler tarafından kullanılır. Firma, Sistem’e girmiş olduğu verileri denetleyecek denetçiyi Sistem üzerinden kullanıcı olarak belirler ve denetim sözleşmesinin bir örneğini Sistem’e yükler.
- Sisteme Girilen Verilerin Bağımsız Denetimi
Yönetmelik’in 7. maddesi uyarınca yıllık hesap dönemine ilişkin bildirilen verilerin denetimi, denetçi tarafından KGK düzenlemelerine uygun olarak yapılır ve izleyen yılın 31 Mayıs tarihine kadar tamamlanır. Denetçi, olumlu yahut olumsuz görüş içeren denetim raporunun imzalanmış kopyasını izleyen yılın 31 Mayıs tarihine kadar Sistem’e yükler. Bildirilmesi zorunlu olan verilerin denetiminin mümkün olmaması halinde denetçi denetimden çekilir ve bu durumun nedenlerini yazılı olarak Sistem’e yükler. Denetçi, denetim sözleşmesini, Sistem’e yüklediği raporları ve denetimin mümkün olmadığı halinde bu durumun nedenlerini açıklar yazıyı KGK düzenlemelerinde belirlenen süreler içerisinde KGK’ya bildirir.
Yönetmelik’in 8. maddesi uyarınca bildirilen verilerin çapraz kontrolleri Banka tarafından gerçekleştirir ve ihtiyaç duyulması halinde firma, Banka tarafından denetime tabii tutulur.
- Ceza Hükümleri
Yönetmelik’in 12. maddesi uyarınca, veri bildiriminin yapılmaması, doğru veya eksiksiz gerçekleştirilmemesi veya olumsuz görüş verilmesini gerektiren durumların düzeltilmemesi hallerinde, 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Kanunu’nun Ceza Hükümlerine ilişkin 68. maddesi uygulanır.
Saygılarımızla,
Mehmet Küçükkaya & Ahmet Sağlı Avukatlık Ortaklığı
